Onze vijfde avond van Tour de Boer hadden we op zorgboerderij De Veldmuis in Eemdijk. Ruim vijftig mensen kwamen luisteren naar de speeches van  melkveehouder Theo Schaap, agrarisch adviseur Wim van de Geest, Europees Parlementslid voor de SGP Bert-Jan Ruissen en Statenlid Bertrick van den Dikkenberg. Zij gingen elk vanuit hun eigen expertise in op de vraagstukken die op dit moment op de agrarische sector afkomen. Na de speeches en de pitch van lokale SGP-fractievoorzitter Jan-Bert Heinen was er volop ruimte voor de zaal om input te leveren.

De eerste spreker, zowel voorzitter van de lokale afdeling van SGP Bunschoten als melkveehouder, ging in op de grote onzekerheid die er het afgelopen jaar is geweest voor de agrarische sector. En die onzekerheid kwam dit keer niet door de markt. Financieel ging het dit jaar in de melkveehouderij goed. De onzekerheid wordt veroorzaakt door de overheid. Denk aan het kaartje van minister Van der Wal voor de terugdringing van stikstofemissie, maar ook aan de recente afschaffing van de derogatie. Wat Schaap in het beleid mist, is dat er niet over landsgrenzen wordt heengekeken. Overal is de EU belangrijk, maar niet op het gebied van voedsel. Als we dat wel zouden doen, zou Nederland hét land zijn waar melk wordt geproduceerd.

De tweede spreker, agrarisch adviseur Willem van de Geest, begon zijn bijdrage met een heel duidelijke stellingname. "Ja, er is toekomst voor de boeren in de Eempolder. Gras is het meest geschikte product op veengrond en de melkveehouderij is een sector die het beste product maakt van gras." Na deze stellingname ging Van de Geest vooral in op de enorme afstand die er in het stikstofbeleid is ontstaan tussen theorie en praktijk. Het model regeert. Een voorbeeld: in de modellen is de beperking op 100 km/uur helemaal doorgevoerd. In het echt doen heel veel mensen het niet en is de handhaving beperkt.  In de theorie stoot een koe 13 kg amoniak uit, in de praktijk is dat geregeld onder de 10 kg. Dat wringt. Een ander punt dat Van de Geest inbrengt is dat verschillende sectoren verschillend behandeld worden. Schiphol heeft geen nb-vergunning, terwijl daar enorm veel stikstof wordt uitgestoten. Boeren hebben vaak wel een nb-vergunning, maar stoten een minder schadelijke stikstof uit.

De derde spreker, EU-parlementslid voor de SGP Bert-Jan Ruissen, ging in op de vraag: 'Wat doet EU-fractie voor de landbouw in Brussel?' Het korte antwoord op die vraag is: 'Veel.' Ruissen zit samen met Annie Schreijer Pierink (CDA) als enige Nederlander in de landbouwcommissie en was als enige Nederlander betrokken bij de onderhandelingen over het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB).  Ruissen: "Zodra wij het idee hebben dat er voor Nederlandse sector wat te halen is, dan springen we altijd op de bok."  Bert-Jan Ruissen noemde een aantal concrete voorbeelden: er wordt veel naar het landbouwbudget gekeken. Wat de SGP moet die behouden blijven voor de landbouw. De regels: moet passen bij de ervaring op het boerenerf. Op dit moment worden de vragen te veel bedacht van achter een bureau. Wij gaan actief op zoek naar de rariteiten in de wetgeving en gaan daarmee aan de slag. in het kader van GLB lag een voorstel op tafel om bufferstroken van minimaal 3 meter breed langs waterlichamen (sloten aan te houden). Er is nu een uitzonderingspositie voor waterrijke landen om dit te beperken tot 1 meter. Concreet resultaat. Daarnaast zet Ruissen zich in voor de kunstmestvervangers. Dat is extra urgent gezien de prijzen van de kunstmest.

Onze fractievoorzitter Bertrick van den Dikkenberg benaderde de discussie vanuit drie invalshoeken: wat is onze inbreng in het stikofdebat,  wat is het perspectief voor de agrarische sector wat de SGP-fractie betreft en hoe zien we het landelijk gebied in de toekomst voor ons? De taak van de provincie is sinds de brief van Minister Van der Wal behoorlijk toegenomen: niet alleen de gebieden rondom Natura2000-gebieden, maar het hele landelijk gebied moet meedoen; de reductie is vele malen hoger dan verwacht en de opdracht is vergroot doordat naast stikstof ook andere natuurdoelen, klimaatdoelen en waterdoelen zijn toegevoegd aan hetzelfde proces. En dat moet dan allemaal voor 1 juli in een plan zitten… De kaders van de Staten zijn helder: we houden ons in principe aan de oude aanpak van inzetten op de gebieden rondom Natura2000, we gaan niet verplicht opkopen,  er komt geen extra opgave voor NNN-gebieden en alle sectoren moeten hun bijdrage leveren. De afgelopen dagen is er veel commotie geweest over het opkoopgedrag van het Rijk. Eerder kocht het Rijk al de stikstofrechten van twee boerderijen op voor de verbreding van de A27. Naar aanleiding van de beantwoording op onze schriftelijke vragen hierover ontstond groot rumoer over een suggestie in deze beantwoording dat het Rijk ook op zoek is naar stikstofruimte voor Schiphol. Caroline van der Plas (BBB) diende hierover een vraag in bij het vragenuur. Uit de beantwoording bleek de suggestie van de provincie niet te kloppen. Dit is intussen gerectificeerd. Het belangrijke punt van de noodzaak van een schot tussen NH3 en NOx is intussen wel op de landelijke agenda gezet en dat is wat ons betreft een goede zaak. Dat schot kan er niet snel genoeg komen. Dat is echt nodig voor de gebiedsprocessen. 

Voor de SGP-fractie is het van belang dat er toekomstperspectief is voor alle boeren: voor de stoppers, de groeiers en de verbinders. Voor stoppers moeten er betere fiscale regelingen komen en goede ondersteuning om VAB-problematiek te voorkomen. Groeiers zijn van belang voor het geopolitieke vraagstuk van de voedselvoorziening. We moeten gericht investeren in onze voedselvoorziening voor de komende 20-50 jaar in Europees perspectief. In de gebieden rond en in natuurgebieden is het van belang dat boeren een transitie doormaken en meer in verbinding staan met de natuur. Agrarisch natuurbeheer moet echt lonend worden, de natuur en het boerenerf moeten met elkaar in contact staan en de producten kunnen in deze gebieden steeds meer lokaal worden afgezet. Bertrick ging ook in op het rapport van Remkes, dat vorige week verscheen. Op verschillende punten biedt het rapport van Remkes een sprankje hoop. Tegelijkertijd vervliegt al deze hoop, als er geen échte juridische oplossing komt.

Aan het eind van zijn presentatie ging Bertrick in op de toekomst van het landelijk gebied. Voor zijn fractie is het vooral van het allergrootste belang dat er weer vertrouwen komt in elkaar. Op dit moment is alles wat er in het landelijk gebied gebeurt, gestoeld op wantrouwen. Dat wantrouwen wordt steeds dieper en dat staat oplossingen in de weg. Wat de SGP betreft gaat het erom dat de agrarische sector en de natuur met elkaar in verband gebracht worden. Een robuuste natuur kan er alleen zijn als er samenwerking wordt gezocht met de landbouwsector. En een vitaal platteland is ondenkbaar zonder landbouw en natuur.

Na de pauze konden mensen vragen stellen en input leveren. Vanuit de zaal kwamen veel kritische vragen over het huidige landbouw- en natuurbeleid. Het ging lange tijd over het beheer van wolven, hazen en vossen. Er bestaan grote zorgen over de komst van de wolf naar Nederland. De SGP-fracties in de provincie en het Europees Parlement zitten hier bovenop. Datzelfde geldt voor de groei van het aantal vossen doordat de rechter de landelijke vrijstelling onderuit heeft gehaald. De SGP-fractie in de provincie is al maanden bezig om het provinciaal bestuur te bewegen om een eigen ontheffing met eigen onderbouwing af te geven. Wat ons betreft móét dit voor het nieuwe broedseizoen van weidevogels geregeld zijn. Het kan niet langer wachten. Veel aandacht was er ook voor de inzet van de provinciale fractie voor het aanbrengen van een schot tussen NH3 en NOx. Dit om te voorkomen dat stikstofruimte uit de landbouw wordt weggekocht ten bate van de vergunning van Schiphol en voor de aanpak van snelwegen.