Beschouwingen SGP kadernota begroting 2021

Voorzitter, geachte aanwezigen,

Terwijl de wereld bloed uit duizend wonden, mogen wij hier nog in vrijheid bijeenkomen. Vrijheid is zoals gezegd niet vanzelfsprekend. We hebben dit in de afgelopen periode gemerkt. Onzekere tijden. Het is 75 jaar geleden dat wij van het Nazi juk werden bevrijd. Veel offers werden gebracht voor onze vrijheid. Ook in ons dorp. Het oorlogsmonument nabij het Spuiplein is hiervan een stille getuige. De plannen en voorbereidingen om dit in ons dorp te vieren werden helaas doorkruist door het Coronavirus.

Een speciaal woord van dank aan allen die zich bij de voorbereidingen van 75 jaar bevrijding hebben ingezet en hopen dat wij op een later tijdstip dit feit toch nog fysiek te kunnen vieren. Ook de viering van het 50 jarig bestaan van SGP Bunschoten kon geen doorgang vinden. Ook hier hopen we in de toekomst nog aandacht aan te besteden. Ook diverse andere activiteiten konden niet doorgaan en financiële middelen werden niet uitgegeven. Wij willen o.a. het college vragen deze financiële middelen door te schuiven naar het volgende jaar (wij dienen hier een motie voor in).

Coronacrisis

De uitbraak van het Coronavirus en de bestrijding ervan heeft sinds maart een ongekende impact op ons leven. Velen werden getroffen. De 24 uurs economie kwam abrupt tot stilstand. Mensen werden stilgezet en onze vrijheid werd 75 jaar na de bevrijding aan banden gelegd. We zijn er in onze samenleving aan gewend geraakt alles onder controle te hebben. Als er dan iets gebeurt waar we ineens geen greep op hebben dan maakt ons dat onzeker en bezorgd. Dan worden we er bij bepaalt dat we broze en kwetsbare mensen zijn en blijven. Van der Staaij verwoordde het in een Kamerdebat als volgt “Wees ons genadig, Heere, onze lichamen zijn zwak en kwetsbaar als stof in de wind”.

Koers houden

We leven in onzekere tijden. Tijden van crisis, financiële onzekerheid, gevaar voor de volksgezondheid, het antisemitisme dat angstaanjagend toe neemt, het leven vanaf de conceptie tot de laatste adem dat steeds meer onder druk komt te staan, door verdere verruiming van abortus en euthanasie. Verdere aantasting van waarden en normen. Onbegrensde vrijheid kent zijn schaduwzijden.

Koers houden is ons devies soms tegen de stroom in. God’s Woord is daar een goed kompas voor en zeker ook in de politiek. Vandaag mogen wij In beperkte vrijheid en zelfstandigheid ons nog als raad van de gemeente Bunschoten buigen over de kadernota als klein onderdeel van de begroting en komt deze met betrekking tot bovenstaande in een ander perspectief te staan.

Kadernota

Voor ons ligt de eerste kadernota van het nieuwe college. Het college dat al 8 maanden actief is en zaken voortvarend oppakt. Naast de afhandeling van enkele erfenissen uit het verleden ook invulling geeft aan “nieuwe wegen, vaste waarden”.

Een kadernota waarmee we koers kunnen bepalen en tevens een opdracht aan de gemeenteraad om sturing te geven die vervolgens in de begroting voor november zal worden uitgewerkt. In deze kadernota zijn diverse zaken opgenomen waaronder wensen uit het coalitieakkoord. Een kadernota die nog door veel onzekerheden is omgeven zoals de effecten van de coronacrisis, negatieve gevolgen van de herverdeling van het gemeentefonds en een krimpende economie.

Diverse gemeenten hebben er voor gekozen geen kadernota op te stellen. Onze gemeente heeft dit wel gedaan, zelfs met een hoofdstuk nieuw beleid waarin zaken afhankelijk zijn gemaakt van de uitkomst van een nog te voeren kerntakendiscussie. Er zijn veel onzekerheden te noemen:

- de gevolgen van de coronacrisis, wat heeft dit voor gevolgen op de inkomsten en de gemeente van de gemeente.

- Het als gevolg daarvan krimpende economie in 2020 en 2021

- De negatieve gevolgen van de herverdeling van het gemeentefonds

- BBS met een aantal open einde regelingen, om er zo maar een paar te noemen.

Dit betekent dat we extra terughoudend moeten zijn met nieuwe wensen. We willen ons voorzieningenniveau zoveel mogelijk in stand houden en de lastenverzwaring voor onze burgers als het even kan voorkomen. Het zijn zoals eerder gezegd onzekere tijden.

Met betrekking tot de inhoud van de kadernota wil ik beginnen met een jaarlijks terugkerend probleem.

Ontwikkelingen bestaand beleid noodzakelijk

Een jaarlijks terugkerend probleem is het fonteinkruid in het Eemmeer. In het kader van symptoombestrijding worden de waterplanten jaarlijks door Gastvrije Randmeren gemaaid. We zien de noodzaak van het maaien en realiseren ons dat het Eemmeer grotendeels dicht zal groeien met alle problemen van dien. In de zomer zijn de randmeren nauwelijks bevaarbaar en dat brengt de watersport ernstig in gevaar. Uitgangspunt voor de SGP is dat er gezocht moet worden naar een structurele oplossing, om dit probleem met wortel en al aan te pakken. We hebben begrepen dat Gastvrije Randmeren diverse pilots wil gaan uitvoeren. Wij zijn blij dat de provincie Utrecht hier financieel aan bijdraagt. De Stichting Maaien Waterplanten Randmeren (SMWR) pleit voor het verder verdiepen van het meer naar vier meter, wat aannemelijk is. We hopen dat er een goede oplossing gevonden mag worden en zijn benieuwd naar de uitkomsten.

Vervangen beschoeiing Spakenburger gracht

Langs de Spakenburger gracht staat als oeververdediging een houten damwand. Deze damwand dateert uit de jaren ‘80. Inspectie heeft uitgewezen dat de damwand binnen nu en twee jaar aan vervanging toe is. Hier zijn behoorlijke bedragen mee gemoeid. We gaan ervan uit dat er in de gemeente Bunschoten nog meer beschoeiingen aan vervanging toe zijn. Zover wij weten is hiervoor geen beheersplan opgesteld en worden wij met de kadernota geconfronteerd met deze kosten. Hierbij het verzoek om een beheersplan op te stellen met betrekking tot vervanging en kosten net zoals wij die voor de havens hebben.

Aanbiedstation

De verruiming van de openingstijden voorziet in een behoefte. Wij hebben ons als SGP hiervoor ingezet en we hopen dat hiermee de druk op onze medewerkers minder zal worden en meer tijd besteed kan worden aan controle van de inkomende afval stromen. Daarnaast een betere spreiding van de bezoekers.

Nieuw beleid/coalitieakkoord

Vanuit het mobiliteitsplan staan er de nodige projecten op stapel. Projecten die de met name veiligheid ten goede komen. Voor 2021 gaat het om o.a. de volgende projecten:

- Aanpassen kruising Bikkersweg-Prinses Irenestraat (1.2) € 250.000,- kosten gemeente

- Fietspad langs Vaartweg tussen Fokjesweg en Eemdijk (1.7) € 300.000,- kosten gemeente

Vraag hierbij is wat de stand van zaken is met betrekking tot de subsidie van de provincie Utrecht.

Bunschoten Stad

Er is diverse keren aandacht gevraagd voor Bunschoten stad. Bij de diverse bijeenkomsten die zijn geweest hebben betrokken inwoners hun bijdrage geleverd en meegedacht met betrekking tot de opwaardering van dit gedeelte van onze gemeente. In de kadernota begroting 2020 was het project Bunschoten-Stad reeds opgenomen als gewenste investering en is nu verwerkt in het mobiliteitsplan. De SGP is blij dat hier werk van gemaakt wordt en recht doet aan het voorwerk wat reeds is geleverd.

Het college stelt nu voor dat vanuit het project alleen nog de verbetering van de trottoirs en het herstraten van de Dorpsstraat mee te nemen. Hier is een behoorlijk bedrag mee gemoeid. Verbeteren trottoirs Dorpsstraat 2021 € 1.524.000,- kapitaallasten € 66.000,- We gaan ervan uit dat hierbij ook het parkeren en inrichting van de Dorpstraat aandacht krijgt.

Graag een toelichting met betrekking tot de werkzaamheden.

Fietspad langs Oostelijke Randweg (onderdeel mobiliteitsplan)

Een wens voor ons is de realisatie van de ontsluiting van de woonwijk Rengerswetering voor voetgangers en fietsers. Voor een goede ontsluiting van de oostkant van Bunschoten is de aanleg van een voet- en fietspad langs de Oostelijke Randweg nodig.

De geraamde kosten betreffen aanleg van een voet- en fietspad, aankoop gronden, werkzaamheden aan de watergang en openbare verlichting langs het pad. Een investering in 2021 van € 835.000,- Dit bedrag is exclusief subsidie provincie. Voor de aanleg van het fietspad is een subsidie aangevraagd bij de provincie tot een maximumbedrag van afgerond € 361.000,-.

Vraag hierbij is of dit bedrag al reeds is toegekend.

Omgevingswet

Het budget voor implementatie van de Omgevingswet is gebaseerd op het reeds vastgestelde koersdocument. De investering komt elk jaar ten laste van de reserve Toekomstvisie. Investering 2021 tot en met 2023 van € 50.000,- per jaar.

De gemeente Noordoostpolder wil middels een motie de VNG opdragen om bij het Rijk te pleiten voor een budgetneutrale invoering. We roepen het college op om deze motie te steunen.

Graag uw reactie.

Onderwijs

Als we naar het programma Onderwijs kijken dan stellen we allereerst met tevredenheid vast dat de nieuwbouw van de Van Amerongen / Calvijnschool voorspoedig verloopt, zodat naar alle verwachting de nieuwe school m.i.v. het nieuwe schooljaar kan worden betrokken. Ook de voorbereidingen voor de nieuwbouw van de Grondtoon / Groen van Prinstererschool zijn in volle gang.

Vraag: Hoe staat het eigenlijk met het initiatief van SBO De Werf om vanaf augustus 2021 een start te maken met het verzorgen van speciaal basisonderwijs in de gemeente Bunschoten?

Kijken we iets verder naar de toekomst dan wordt er ook hard gewerkt aan een nieuw IHP waarin naast de nieuwe school voor Rengerswetering ook gekeken wordt naar het eerder realiseren van vervangende nieuwbouw / renovatie van de Bavinckschool / De Wegwijzer. Realisatie van de nieuwe scholen is vorig jaar raadsbreed d.m.v. een motie afhankelijk gemaakt van de uitkomsten van de kerntakendiscussie. Discussie hierover moet nog plaatsvinden, zoals ik reeds eerder heb aangegeven.

Vraag: wordt in het nieuwe IHP ook een variant uitgewerkt op basis van een afschrijvingstermijn van 40 jaar? (door het vorige college toegezegd).

Onderwijs is heel belangrijk. De SGP staat voor kwalitatief goed onderwijs. Daarom staan we ook achter de aanpak voor laaggeletterdheid. We vinden het ook een goede zaak dat we als gemeente de regie krijgen over de inburgering van nieuwkomers om die zo snel mogelijk Nederlands te leren spreken en schrijven.

Vraag: wat gaat het college doen aan de huidige groep statushouders die blijkbaar ook nog een extra impuls nodig hebben?

Sociaal Domein

Kijken we naar het programma Sociaal Domein dan kunnen we in de eerste plaats instemmen met het voornemen om de extra middelen voor het sociaal domein ook daadwerkelijk voor dat doel aan te wenden en deze middelen in mindering te brengen op de taakstelling.

De ontwikkeling van de zorgkosten vergt nog steeds alle aandacht. We zijn blij dat de motie “Analyse sociaal domein en monitoring zorgkosten” die vorig jaar is aangenomen inmiddels is uitgevoerd. We hopen daar na het reces verder het gesprek over aan te gaan, maar de presentatie van de uitkomsten voor twee weken terug door het buro BMC stellen ons hoopvol. Het lijkt erop dat we eindelijk na zoveel jaren bovenop de bal zitten en de knoppen gaan krijgen waarmee we kunnen sturen.

Minder gelukkig zijn we met de ontwikkelingen met de breed spectrum aanbieders. Nog maar net is het eerste jaar van de vier jaar waarover inhoudelijke en financiële afspraken zijn gemaakt voorbij of men moet hierop al weer terug komen. Een belangrijke reden is de stijging van de zorgvraag aan complexe dure jeugdhulp.

Vraag: wat is het gevolg als een van de regiogemeenten hier niet mee akkoord gaat?

Ook de huidige kadernota laat weer zien dat we als gemeente Bunschoten ons extra inspannen om het beroep op dure specialistische zorg te beperken tot alleen die gevallen die het echt nodig hebben. Zo wordt er geïnvesteerd in relatietherapie en in de samenwerking met de huisartsen. Kortom in preventie en kritisch beoordeling van de instroom.

Vraag: hoe gaan de andere regiogemeenten hiermee om? Spreken we elkaar hier ook op aan? Of zijn er initiatieven in de andere gemeenten waar wij ons voordeel mee kunnen doen?

De SGP-fractie is blij dat er geld beschikbaar wordt gesteld voor relatietherapie. Het aantal echtscheidingen, ook van het afgelopen jaar weer, bevestigen nogmaals hoe belangrijk het is hulp beschikbaar te stellen in een vroeg stadium. Wij hopen, hoe raar het misschien ook klinkt, dat hiervan veel gebruik gemaakt zal worden. De precieze uitwerking van het voorstel kennen we nog niet, maar we hopen dat we deze hulp zo snel als mogelijk dit jaar nog kunnen aanbieden?

Wat de uitbreiding van de formatie specialistische ondersteuner JGGZ betreft, of te wel het investeren in de samenwerking met de huisartsen, hebben we hoge verwachtingen. We worden hierin bevestigd door het buro BMC die op basis van ervaringen van andere gemeenten dit als een belangrijke maatregel ziet. We doen bij deze ook een appel op de huisartsen om dit tot een succes te maken, zonder overigens te kort te doen aan de zorg die onze jongeren nodig hebben.

Wat de BBS betreft stellen we vast dat er in deze kadernota niets over is opgenomen. Toch moeten we rekening houden met een tegenvaller vanwege de corona crises waarin we verkeren. Tijdens de

behandeling van de begroting 2021 van BBS tijdens de vorige raadsvergadering is al een “winstwaarschuwing” afgegeven.

Vraag: kan de wethouder ons bijpraten over de laatste stand van zaken?

Kerntakendiscussie

Vorig jaar is er bij de kadernota begroting 2020 de motie met betrekking tot een verkennende kerntakendiscussie aangenomen die een beeld moet geven van mogelijkheden om dekking te zoeken voor onvoorziene tegenvallers of ruimte voor nieuw beleid zoals het IHP en Bunschoten Stad. Het bedrag wat hier mee gemoeid is € 800.000,-. We begrijpen dat een zorgvuldige voorbereiding om de uitkomsten te bespreken tijd vraagt. De inhoudelijke discussie over de maatregelen hopen wij in de tweede helft van dit jaar met alle stakeholders te kunnen voeren en uitkomsten mee te nemen in de begroting. En een gezonde financiële situatie is de beste garantie voor de zelfstandigheid van de gemeente Bunschoten.

Solvabiliteit

In het coalitieakkoord is opgenomen dat wij als gemeente Bunschoten toewerken naar een solvabiliteit van 30%. De lopende begroting laat zien dat we dit al ruimschoots halen in 2021 zelfs al (36,4%). In de afgelopen jaren werd een deel van het resultaat gestort in de algemene reserve en daarmee werd de reservepositie versterkt. Een belangrijk onderdeel van die storting was de opbrengst precario op kabels en leidingen waar wij ook als SGP voor hebben ingezet en waar we tot 1 januari 2022 de financiële vruchten van kunnen plukken. We zijn al een flink eind op weg.

Onze motivatie is niet zozeer het versterken van de solvabiliteit, tenzij blijkt dat deze kadernota daar een deuk in schiet, maar meer de onzekere omstandigheden waarin we verkeren en die reeds eerder zijn genoemd.

Ontwikkeling algemene uitkering /Gemeentefonds

Een andere onzekerheid die een grote rol speelt is de ontwikkeling van het gemeentefonds. Als eerste kan worden genoemd de herverdeling van het gemeentefonds. Voor de gemeente van onze omvang wordt gesproken over een nadelig herverdeeleffect van € 100,- per inwoner (dat komt neer op ruim € 2 miljoen) in het ergste geval. De invoering hiervan is uitgesteld tot 2022.

Vandaag 2 juli is er algemeen overleg Financiële Verhoudingen met de Tweede kamer commissie. We hopen dat de diverse acties vanuit de gemeenten en VNG effect zullen hebben en dat het tij gekeerd kan worden.

Ontwikkeling Lokale lastendruk

Het blijft een uitdaging om de lokale lastenontwikkeling te beperken hoe graag wij dit als SGP zouden willen. Mede door voornamelijk externe factoren zoals de veel duurder uitgepakte aanbestedingen die de Afval Verwerking Utrecht heeft afgesloten voor het verwerken huishoudelijk restafval, grof huishoudelijk restafval en gft-afval zien we dat de tarieven voor de afvalstoffenheffing opnieuw fors stijgen. Voorzichtige berekeningen gaan uit van een percentage van 28,5. Ook de egalisatiereserve bied geen uitkomst meer omdat deze pot de afgelopen jaren leeg is leeggemaakt.

Wel duurzamer maar niet duurder was het uitgangspunt

In het algemene zin bestaat het beeld dat in Bunschoten niet veel afval wordt gescheiden, veel plastic afgekeurd moet worden, hierdoor hoge kosten en een stijging tarieven van 28,5%. De afvalverwerking zou goedkoper worden. Dit is toch niet te verkopen? Maar volgens jaarverslag ROVA, o.a. vermeld in

de Bunschoter van woensdag jl., blijkt Bunschoten met 80% scheidingspercentage en 35 kg restafval p/p de landelijke doelstellingen 2020 al te hebben gehaald en scoren we boven NL's gemiddelde. We doen het dus zo nog helemaal niet zo slecht??!! Dit is moeilijk uit te leggen aan de "gewone" burger.

Voorzitter, we gaan afronden.

Het is niet de eerste keer dat er een kadernota opgesteld is in een periode van onzekerheid, maar deze keer is dat toch van een andere orde. Toch houden we als SGP vertrouwen in de toekomst en gaan de uitdagingen niet uit de weg. Onze financiële positie is momenteel goed te noemen en we hopen met de uitkomst van de kerntakendiscussie voldoende bouwstenen te krijgen om invulling te geven aan een structureel sluitende begroting. Wij realiseren ons ook terdege dat de wereld verandert met de dag. We leven nog in de tijd van de genade. Gelukkig hoeven wij het niet van onszelf te verwachten, maar mogen we ons werk in biddend opzicht doen in afhankelijkheid van onze Heere. Dan komen wij niet bedrogen uit en daar kunnen wij op bouwen en dat geeft vertrouwen. We hopen dat het werk van onze ambtenaren, van u als college en wij als raad gezegend mag worden, tot eer van Hem en tot welzijn van onze inwoners.